Ako primenimo shvatanje određenih
teoretičara na opus Vojislava Ivkovića Olgina da "svaki umetnički
ciklus ima svoju primitivnu, svoju zrelu, najvišu, klasičnu i svoju
dekadentnu fazu" (kao što, na primer, misli Berenson), onda za dela
koja su pred nama možemo reći da pripadaju zrelom periodu njegovog
stvaralaštva. Jer, u poređenju sa njegovim prethodnim fazama, u ovoj,
sadašnjoj, postiže gotovo potpunu ravnotežu i usklađenost između sadržaja
i likovnog postupka kojim taj siže približava posmatraču. Štaviše, u
ovoj fazi su jače izražene veze među pojedinačnim delima tako da
ciklus deluje kompaktno.
Do ovakve likovne zrelosti umetnik je došao postupno, postavivši
dosta rano određene smernice kojima se njegovo stvaralaštvo kretalo, ne
napuštajući i stalno nadograđujući svoju prvobitnu misao. Te smernice
vezane su za dve likovne tehnike - crtež i sliku uljanim bojama izvedenu.
Posle određenih lutanja, kada je reč o izrazu, pojavio se Olginov
rukopis koji je postao njegov zaštitni znak. Takav znak prepoznaje se u
delu "Bujanje proleća u XX veku" koje je nastalo pre deset
godina, isto kao i u, sada izloženom crtežu "Ptice i njihov
svet" urađenom 1998. godine. Ali u ovom drugom crtežu uočljivija
je energija poteza, virtuoznost i lakoća arabeske kojom gradi
voluminoznost, što doprinosi utisku o likovnoj zrelosti ovog umetnika.
Autori koji su ranije pisali o Ivkovićevom stvaralaštvu i kritičari,
posebno Sreto Bošnjak, ističući njegovu zanatsku sigurnost i "
bezmalo opasnu lakoću vođenja linije" predvideli su, na određen način,
ovaj sadašnji zreli period.
I u izboru tema Ivković je veoma rano svom stvaralaštvu odredio
smernice. One su okrenute ka životu, nastanku, rađanju, bujanju,
spajanju, rascvetavanju - svemu što predstavlja opstanak žive materije
na našoj planeti. Ali ptica, žena i cvet su najčešći oblik te žive
materije koji je ovaj umetnik "zatočio" u svoja dela. Tu u
Ivkovićevim ostvarenjima oni, kroz asocijativno-apstraktni i nadrealni
prosede, postaju univerzalna metafora života. Metafora, koja je zajednički
imenitelj i crteža i slika ovog umetnika. Međutim, iako se pojedine
kompozicije realizovane uljanim bojama na platnu prvobitno javljaju kao
crtež tušem, taj njihov primarni oblik ne predstavlja skicu, već
autonomnu, likovno zaokruženu celinu - "totalni crtež" kako bi
D. Popović nazvao ovakvo ostvrenje.
Slike Vojislava Ivkovića u ovoj fazi zrače intenzivnijim
koloritom u kome se umetnik isto tako dobro snalazi kao i u predhodnom
periodu kada je kompoziciju gradio transparentnim valerskim odnosima, što
se može uočiti u nekim delima i na ovoj izložbi. I, ako je u toj
ranijoj fazi bilo inspiracije vezane za slikarstvo V. Naumovskog, u ovoj
sadašnjoj mogla bi se pronaći izvesna "nota" floralne bujnosti
kakva postoji u slikama Carinika Rusoa. Ipak, slike koje su sada pred nama
najviše nose Ivkovićev pečat.
Izloživši ovaj ciklus sada, u poslednjim godinama dvadesetog
veka, kada moćne nove tehnologije i umetnost proširenih medija krče
neke druge puteve stvaralaštvu, Ivković svojom tematikom i
tradicionalnim, vekovima proveravanim tehnikama (crtež i slika) kao da želi
da pojača uverenje u vitalnost svog artističkog opredelenja. Kao
autodidakt, on je u slikarstvo ušao iz najiskrenije unutrašnje potrebe
svog bića da putem likovnih simbola iskaže poetiku koju nosi u sebi
(iako to čini i pisanjem poezije). Talentom, upornošću i veštinom, on
stalno nadgrađuje svoj likovni svet, za koji će i u narednom veku biti
razumevanja i onih ljudi koji će umeti da pročitaju njegove skrivene
poruke. Jer, svako umetničko stvaralaštvo "događa se" u krugu
koji zatvara polje između tvorca, umetničkog dela i posmatrača.
Postojanje mnoštva takvih krugova ne smeta njihovim pojedinačnim
egzistencijama. A u kom će se krugu ko naći zavisi od njegovih psihičkih
i mentalnih potreba i saznanja.
Spomenka Jelić Medaković
(iz
kataloga
za izložbu u Galeriji Centralnog kluba VJ
od 19.-31. januara 1999. godine u Beogradu)